(*με αφορμή την κρίση του ΣΤΕ περί αντισυνταγματικότητας του Ν. 4339/2015 περί τηλεοπτικών αδειών).
του Γεωργίου Ρούσσου, δικηγόρου Αιγίου
Αριστοτέλης: Στην οργανωμένη πολιτεία κυβερνούν οι νόμοι, όχι οι άνθρωποι. «Πολιτικά» (350 π.Χ.).
Άρθρο 95 (περί αρμοδιοτήτων του ΣτΕ) παρ.5. ισχύοντος Συντάγματος: «Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης». …………
Κράτος δικαίου σημαίνει ότι κυρίαρχος είναι ο νόμος και οι δικαστικές αποφάσεις και όχι ο άνθρωπος, ή αλλιώς, οι νομικοί κανόνες και όχι τα πρόσωπα. Η έννοια του κράτους δικαίου συνδέεται άμεσα με την αρχή της νομιμότητας σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις αυτών που έχουν κρατική εξουσία πρέπει να βασίζονται σε σαφείς νομικούς κανόνες που έχουν καθοριστεί από πριν, και δεν τους μεταβάλλουν εκ των υστέρων και κατά περίπτωση.
Κρατισμός είναι η άποψη ότι η κρατική παρέμβαση μέσω των μηχανισμών διοίκησης συνιστά το πλέον κατάλληλο μέσο επίλυσης των πολιτικών προβλημάτων ή επίτευξης της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Επίσης είναι γνωστός ως και μία πολιτική θεωρία που υποστηρίζει ότι το κράτος πρέπει να διευθύνει όλες τις κοινωνικές λειτουργίες. Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από μια βαθιά και ίσως τυφλή πίστη στο κράτος σαν μηχανισμό μέσω του οποίου μπορεί να οργανωθεί η συλλογική δράση και να επιτευχθούν κοινοί στόχοι. Ο κρατισμός αποτυπώνεται σαφέστατα σε κυβερνητικές πολιτικές (εκτελεστική εξουσία ) που ρυθμίζουν και ελέγχουν την οικονομική ζωή, αλλά και που επιχειρούν να ελέγξουν και τις άλλες εξουσίες όπως αυτές διατυπώνονται με σαφή διάκριση στο ισχύον Σύνταγμα (νομοθετική, δικαστική).
Το αν νομιμοποιείται μια κυβέρνηση διαπνεόμενη από μια ιδεολογία που περιστρέφεται γύρω από τις θέσεις του κρατισμού να παραβιάζει προϋπάρχοντες κανόνες δικαίου και μάλιστα θεμελιώδεις όπως είναι αυτοί του Συντάγματος, είναι ένα προφανώς ρητορικό ερώτημα το οποίο έχει απαντηθεί ξεκάθαρα τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη σε όλα τα δικαιϊκά συστήματα και τους νομικούς πολιτισμούς και η απάντηση είναι ένα μεγαλοπρεπές όχι.
Σημαντικό για το πώς οδηγούμαστε στην παραπάνω απάντηση είναι να κατανοήσει ο πολίτης τα όρια της εξουσίας μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης και να αντιληφθεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται αυτή μέσω της νομοθετικής λειτουργίας. Και το πλαίσιο αυτό το θέτουν από πριν το Σύνταγμα και οι νόμοι του κράτους και το εφαρμόζει η δικαστική εξουσία. Οποιαδήποτε υπέρβαση των ορίων του, συνιστά συνταγματική εκτροπή και ελέγχεται από την δικαστική εξουσία . Πρόκειται ακριβώς γι αυτό που ονομάζουμε διάκριση των εξουσιών.
Κλειδί για την παραπάνω κατανόηση των ορίων της άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας αλλά και του μηχανισμού ελέγχου της, είναι η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους, κοινωνίας και πολιτών η οποία θα μας βγάλει από τον καταστροφικό κύκλο της γενικευμένης καχυποψίας. Η βαθιά κρίση που βιώνουμε ως κοινωνία οφείλεται στη γενικευμένη δυσπιστία των πάντων προς τους πάντες. Θεσμοί, άτομα, και πολιτικές διαδικασίες έχουν απονομιμοποιηθεί και διογκώνεται η τάση προς αυτενέργεια και αυτοδικία. Είναι αλήθεια ότι η διάρρηξη της εμπιστοσύνης δημιουργήθηκε σταδιακά, κυρίως με πράξεις και παραλείψεις μικρών και μεγάλων εξουσιών. Και το γεγονός αυτό δημιούργησε στον πολίτη ένα διάχυτο συναίσθημα μικρής και μεγάλης αδικίας αλλά και ανομίας .
Ως εκ τούτου για να αποκτήσει ο πολίτης αυτό που σχεδόν ποτέ δεν είχε, δηλαδή την εμπιστοσύνη σε θεσμούς και φορείς εξουσίας , επιβάλλεται το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση να το κάνει η ίδια η πολιτεία τείνοντας έτσι το χέρι σε αυτόν αρχικά με τρόπο εμφατικό και κατόπιν με διαχρονική συνέπεια. Για να αντιληφθεί άμεσα ο πολίτης ότι σε αυτή την αμφίδρομη σχέση κάτι αλλάζει ουσιαστικά προς το καλύτερο. Και όχι μετά τη χειραψία μαζί της να μετράει τα δάχτυλα του για να δει μήπως του λείπει κάποιο.
Η όλη αυτή διαδικασία έχει σκοπό την εμπέδωση, σταδιακά, εμπιστοσύνης από όλο και περισσότερους πολίτες προς όλο και περισσότερους θεσμούς. Ώστε σε συνδυασμό με την γνώση της λειτουργίας της δημοκρατίας και της θεσμοθετημένης διάκρισης των εξουσιών να μην απαιτούν οι μεν, να υπερβεί η κυβέρνηση νομοθετώντας τη συνταγματική νομιμότητα παραγνωρίζοντας τους κινδύνους αυτής της πρακτικής και μη να θριαμβολογούν οι, δε θεωρώντας ότι πρέπει να φύγει η κυβέρνηση επειδή κρίθηκε ο νόμος αντισυνταγματικός.
Γιατί λιγότερος λαϊκισμός συνεπάγεται περισσότερη δημοκρατία.
Λίγα λόγια για το συντάκτη του άρθρου
Author: Νέοι Καιροί εν Αιγίω Email:neoikairoienaigio@gmail.com
