Συντάχθηκε από Γιάννης Δρουγούτης
Ο Ηρακλής, ο μυθικός ήρωας της αρχαίας Ελλάδας, τιμήθηκε όσο κανένας άλλος θνητός, τόσο όσο βρισκόταν εν ζωή όσο και μετά θάνατον. Γενέτειρα του θρυλικού ήρωα θεωρείται η Θήβα ενώ τα κατορθώματά του συγκινούν ακόμα και σήμερα μικρούς και μεγάλους.
Η τιμή που του απέδιδαν οι άνθρωποι, λέγεται πώς δεν μπορούσε να υπολογισθεί αφού ξεπερνούσε τόσο τους ανθρώπους όσο και τους Θεούς! Σ΄ ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο υπάρχουν ιερά προς τιμήν του, ένα από τα οποία βρίσκεται στη περιοχή της Αιγιάλειας.
Ο μεγάλος περιηγητής Παυσανίας (2ος αιώνας μ.Χ.) γράφει στα «Αχαϊκά» του (κεφ.25).
«Καταβάντων δὲ ἐκ Βούρας ὡς ἐπὶ θάλασσαν ποταμός τε Βουραϊκὸς ὀνομαζόμενος καὶ Ἡρακλῆς οὐ μέγας ἐστὶν ἐν σπηλαίῳ∙ ἐπίκλησις μὲν καὶ τούτου Βουραϊκός, μαντείας δὲ ἐπὶ πίνακί τε καὶ ἀστραγάλοις ἔστι λαβεῖν.
Εὔχεται μὲν γὰρ πρὸ τοῦ ἀγάλματος ὁ τῷ Θεῷ χρώμενος, ἐπὶ δὲ τῇ εὐχῇ λαβὼν ἀστραγάλους -οἱ δὲ ἄφθονοι παρὰ τῷ Ἡρακλεῖ κεῖνται- τέσσαρας ἀφίησιν ἐπὶ τῆς τραπέζης∙ ἐπὶ δὲ παντὶ ἀστραγάλου σχήματι γεγραμμένα ἐν πίνακι ἐπίτηδες ἐξήγησιν ἔχει τοῦ σχήματος.
Σταδίων ἐπὶ τὸν Ἡρακλέα ὡς τριάκοντα ἐξ Ἑλίκης ὁδὸς ἡ εὐθεῖά ἐστι.» .
Πράγματι, το μαντείο του Βουραϊκού Ηρακλέους, στο οποίο αναφέρεται ο Παυσανίας, βρίσκεται εντός φυσικού σπηλαίου περίπου πέντε χιλιόμετρα ανατολικά της Αρχαίας Ελίκης, νοτιοανατολικά του παραλιακού χωριού Ελαιώνα και πάνω από την παλαιά εθνική οδό Πατρών-Αθηνών.
Μπορεί για κάποιον επισκέπτη το μαντικό σπήλαιο , που δεν είναι παρά μια κοιλότητα στον κροκαλοπαγή βράχο στους πρόποδες του βουνού της Μαμουσιάς, να μην προσφέρει ιδιαίτερες συγκινήσεις, ωστόσο παραμένει ένας σημαντικότατος αρχαιολογικός χώρος.
Σίγουρα η θέση του ανάμεσα στην αρχαία Βούρα και τη σημαντικότατη πόλη της αρχαίας Ελίκης, ήταν σημαντική ενώ η θέα από το σημείο του σπηλαίου προς τον κάμπο της Αιγιάλειας και τον Κορινθιακό κόλπο με τα απέναντι βουνά της Στερεάς Ελλάδας, θα έκοβε την ανάσα στους επισκέπτες.
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν ξεκίνησα ένα πρωινό για το σπήλαιο. Άφησα το αυτοκίνητο στη παλιά εθνική σε ένα μικρό πλάτωμα δίπλα στο δρόμο καθώς δεν υπάρχει χώρος στάθμευσης. Η πορτοκαλί πινακίδα που ενημερώνει για την ύπαρξη αρχαιολογικού χώρου, βρίσκεται πάνω από το δρόμο μέσα στο δάσος κάτι που την κάνει δυσδιάκριτη. Για κάποιον μάλιστα που δεν είναι από την περιοχή αυτό μπορεί να τον κάνει να στριφογυρίζει για αρκετή ώρα στο δρόμο μέχρι τελικά να την αντιληφθεί.
Από αυτό το σημείο ξεκινά το ανηφορικό μονοπάτι που αποτελείται από εκατόν εβδομήντα περίπου απότομα σκαλοπάτια, πρόχειρα κατασκευασμένα με ξύλινες σανίδες που συγκρατούν το χώμα. Τα πρώτα μέτρα της διαδρομής περνούν μέσα από ένα μικρό δάσος, ότι έχει απομείνει δηλαδή από τις συνεχόμενες πυρκαγιές των τελευταίων ετών. Αθλητικά παπούτσια και προσοχή στο περπάτημα είναι τα μόνα εφόδια που χρειάζεται κάποιος όταν επισκέπτεται τον χώρο. Η ανάβαση δεν διαρκεί πάνω από δέκα λεπτά και το μονοπάτι σε οδηγεί ακριβώς στο άνοιγμα του σπηλαίου. Παρέκαμψα γρήγορα, γρήγορα τη θλιβερή εικόνα της κουρελιασμένης από τα στοιχεία της φύσης, Ελληνικής σημαίας καθώς κανείς όπως φαίνεται δεν ενδιαφέρεται να την αντικαταστήσει και προχώρησα στο εσωτερικό του σπηλαίου εντός του οποίου υπάρχει μια μεταλλική πινακίδα που κατατοπίζει τους επισκέπτες, ίδια με αυτή στην αρχή του μονοπατιού.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του Παυσανία στο εσωτερικό του σπηλαίου υπήρχε άγαλμα του Ηρακλή μπροστά στο οποίο οι πιστοί έπαιρναν χρησμό ρίχνοντας αστραγάλους ζώων που θυσίαζαν και ερμήνευαν τους συνδυασμούς τους σε πίνακες.
Όπως μας πληροφορεί η αρχαιολόγος κα Ντόρα Κατσωνοπούλου καθώς τα στοιχεία και οι πληροφορίες στην πινακίδα είναι δικά της (Το Μαντικό Σπήλαιο του Βουραϊκού Ηρακλέους, Αρχαιολογία τ.47, σελ.60-64), ο χώρος μέσα στο βράχο περιλαμβάνει τρία επίπεδα που ταιριάζουν στη λειτουργία αρχαίου αγροτικού ιερού. Ο κατώτερος θάλαμος που βρίσκεται στο επίπεδο της εισόδου και αριστερά όπως μπαίνουμε, φέρει μικρά τμήματα αγιογραφιών που υποδηλώνουν μεταγενέστερη χρήση του σπηλαίου ως εκκλησία. Το δεύτερο και τρίτο επίπεδο έχουν και αυτά ανοίγματα στο βράχο. Η επικοινωνία με τον κατώτερο θάλαμο γινόταν πιθανότατα με ξύλινη σκάλα αλλά και μέσω λαξευτών σκαλοπατιών που είναι ακόμα ορατά στα εξωτερικά ανώτερα τμήματα της νότιας πλευράς του βράχου. Τόσο στο πρώτο επίπεδο όσο και στα άλλα δύο οι οροφές των θαλάμων είναι μαυρισμένες χωρίς ωστόσο να είμαι σε θέση να διαπιστώσω αν είναι αποτέλεσμα των θυσιών που γίνονταν στο χώρο ή από μεταγενέστερη χρήση του σπηλαίου.
Εξωτερικά στο βράχο και αριστερά από την είσοδο του σπηλαίου είναι διακριτές τετράγωνες οπές, όλες στο ίδιο ύψος και σε οριζόντια διάταξη, που ίσως να δηλώνουν την τοποθέτηση δοκών για τη στήριξη στέγης.
Ολοκληρώνοντας την περιήγησή μου στους χώρους του σπηλαίου και μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να βρεθώ στα νότια του βράχου για να δω τα λαξευμένα σκαλοπάτια, καθώς το έδαφος ήταν σχεδόν κάθετο και σαθρό, επικέντρωσα την προσοχή μου στη φωτογράφηση αυτής της επιβλητικής θέας.
Το γαλάζιο του ουρανού ερχόταν σε αντίθεση με την αφρισμένη θάλασσα και το πράσινο του κάμπου. Η ζέστη κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο ήταν αφόρητη. Η δροσιά του σπηλαίου ευλογία.
Το βλέμμα μου χάθηκε, ο νους μου ταξίδεψε. Στεκόμουν μπροστά σε έναν ιερό χώρο περιτριγυρισμένος από τις αρχαίες πόλις της Βούρας, της Κερύνειας και της Ελίκης, όλες μέλη της αρχαίας Αχαϊκής Συμπολιτείας. Η αρχόντισσα Ελίκη μόλις τώρα άρχισε να φανερώνει σιγά, σιγά τα κάλλη της, να ξυπνά από τον αιώνιο λήθαργο και να αναδύεται μέσα από τα χώματα της Αιγιάλειας γης ως άλλη Αφροδίτη!
Χώματα που κρύβουν κι άλλους θησαυρούς που περιμένουν και αυτοί το πλήρωμα του χρόνου για να αποκαλυφθούν.
Ευλογημένη Αιγιάλεια, στους αιώνες των αιώνων. Ευλογημένος κι εγώ που πατώ τα χώματά της.
Λίγα λόγια για το συντάκτη του άρθρου
Author: Νέοι Καιροί εν Αιγίω Email:[email protected]